Foto van de week 20 - 26 september 2021

ANSICHTEN afl. 147 Spoorstraat, Haaksbergen [periode 1910-1915]

Ruim een eeuw geleden stond er een fotograaf in de Spoorstraat om deze fraaie plaat te schieten in opdracht van uitgeverij en boekhandel Van den Broek en Adolfs, die in Haaksbergen jarenlang een vestiging aan de Markt had. Ter hoogte van de Blankenburgerstraat werd de lens in de richting van de Markt gericht, waar een jongedame vrijwillig naar het vogeltje keek. Als ansichtkaart ging dit Haaksbergse kiekje in augustus 1915 op de post voor de familie Haasbroek in Alkmaar. De afzender was ene Nico en die moest voor de postzegel een investering doen van 1 cent (anno 2021 kost het verzenden van een kaart als deze 1 euro).
De meeste panden op deze foto zijn helaas historie. Alleen het tweede pand links en de toren van de Pancratiuskerk zijn in het huidige straatbeeld terug te vinden. (en feitelijk ook het pand uiterst rechts, maar dat valt op deze foto moeilijk waar te nemen).

Panden links
Spoorstraat 20: gebr. Palthe
Het pand uiterst links op de foto, dat in de top van de gevel is voorzien van een gevelteken, is het eerste pand vanaf de Blankenburgerstraat. Het was sinds 1844 eigendom van de familie Eijsink van hotel de Moriaan, dat aan overkant stond, op de andere hoek van de Blankenburgerstraat met de Spoorstraat. Lang was in dit pand een grutterij van de Eijsinks gevestigd, met aan de kant van de Blankenburgerstraat een stalling. De woning rechts is aan diverse mensen verhuurd geweest. Hier woonde ten tijde van de foto het gezin van Herman Noordink, die kleermaker was en kennelijk een afzetfiliaal van de Almelose ‘Chemische Wasserij Gebr. Palthe’ runde. Links van de deur hangt een uithangbord. Met een loep en flink uitvergroten bleek dit het uithangbord van de Gebr. Palthe te zijn. Herman Noordink overleed in maart 1915 en liet zijn vrouw Berendina Nijhuis en vier kleine kinderen achter. In 1919 overleed ook zijn weduwe. De kinderen werden opgevangen door Hermans inwonende moeder, de wed. Jannoa Noordink-Lenderink en haar twee ongehuwde zusters, die hier eveneens woonden. Die zusters waren in het dorp bekend als ‘Blinde Miene’ en ‘Pessons-Meejke’. De eerste heette officieel Hermina Lenderink (1854-1930). Miene was spoelster van beroep en raakte op haar 17e levensjaar blind. Meejke of Maria Lenderink (1868-1951) handelde in textiel en ging met een kar rond om stoffen, zakdoeken, theedoeken enz. aan de man te brengen. Gezamenlijk zullen ze het depot van Palthe na 1915 hebben voortgezet. De huurbazin was destijds Mine ten Brink-Eijsink, de zuster van Floris Eijsink op hotel De Moriaan. In 1919 werd het pand verkocht aan Chrisjaan Overbeeke. De familie Noordink en de gezusters Lenderink verhuisden toen naar de Markt, waar zij het zogenaamde Koffiehuis De Zwaan (ook bekend als het Hoedemakershuis) huurden van de Pancratiusparochie. Chrisjaan Overbeek liet het pand in 1920 slopen en bouwde hier het huidige pand, waarin hij een café begon. In 1924 werd het nieuwe pand eigendom van A.L. ter Welle, die het café onder de naam Café ter Welle (de Moriaan) voortzette. Nu is op deze plek Mucci Jewels & Watches gevestigd.

Spoorstraat 16-18: Meijerink & Dievelaar
Het tweede pand, het hoge met de dakkapel, was in 1899 gebouwd in opdracht van de ongehuwde horlogemaker en juwelier Herman Dievelaar (1874-1959). De helft van het pand (nr. 16, rechts) gebruikte hij voor zijn eigen zaak. De andere helft (links, nr. 18) werd het domicilie van zijn zuster Naatje (1865-1940), die gehuwd was met gemeenteontvanger Johan Meijerink. In het linkerdeel is nu de winkel van Hans Anders gevestigd en aan de rechterkant vinden we inmiddels al weer vele jaren Eetcafé Jeruzalem.
De volgende twee panden links zijn inmiddels verdwenen. In het lage pand was in 1915 de bakkerij van Wunderink gevestigd. Na Wunderink werd het brood hier gebakken door Reilink en daarna Hassink. In het huidige pand, Spoorstraat 14, vinden we sinds 2018 de zaak van Twents Genot, Wijnen en Dranken. Het hogere pand met de bomen voor de gevel was als dubbele woning in gebruik en werd om de haverklap verhuurd aan met name belastingambtenaren en onderwijzers. In het huidige pand vinden we nu Foto Vaarhorst.

Panden rechts

Postkantoor
In het midden van de foto, achter de dame, het oude postkantoor op de hoek met de Poststeeg, nu Hibbertsstraat. Dit fraaie pand werd in 1890 gebouwd en diende tot 1964 als postkantoor. Omstreeks 1968 moest het pand wijken in verband met de centrumontwikkelingen. Links van dit statige pand is een groot raam zichtbaar. Dit is van het Scholtenhuis, Markt 24, dat in 1935 werd gesloopt om ruimte te maken voor een autovriendelijke Spoorstraat, zodat de automobielen van toen de Markt konden bereiken.
Winkel Smits
Rechts van het postkantoor ligt de Poststeeg. Het eerstvolgende pand is het pand van de winkelier Gijsbert Smits. Al vanaf 1799 had hier een familie Smits gewoond, doordat de weduwe Janna te Raa-ter Horst in dat jaar hertrouwde met Jan Smits. Deze was in 1777 in Amsterdam geboren en was aanvankelijk chirurgijn op de vloot geweest. In Haaksbergen werd hij winkelier en fabriqueur. Zijn zoon Hendrik Jan Smits zette de winkel voort en was tevens houtskoolhandelaar, steenbakker, kalkbrander (‘Kalkoven’, Kalkovenweg), boekhouder van de N.H.-diaconie en brievengaarder. In zijn woning was in de periode 1850-1875 een hulppostkantoor ingericht. In 1921 werd het pand van Smits verkocht aan de Coöperatieve Winkelvereniging Volksbelang, die tot dan een winkel in de Molenstraat exploiteerde. Het oude pand van Smits werd enkele jaren later gesloopt en herbouwd met daarna nog een aantal verbouwingen. Het diende vele jaren tot winkel en bakkerij van ‘Volksbelang’, maar ook dit pand is al ruim een halve eeuw verdwenen. Nu vinden we hier deels parkeerplaats en staat er het complex de Piepenbrink met winkels en woningen.

Overige panden rechts
Achtereenvolgens zijn van links naar rechts de volgende panden herkenbaar:
-De woning van de glaszetter en huisschilder Hendrik Meijerink en zijn vrouw Dina ten Asbroek. Dit is nu Spoorstraat 11-13, waar vanaf 1918 de textielzaak van Dijkhuis was gevestigd (nu de winkel van Tuunte).
- Na de woning van de Meijerinks volgt het pand waar het mannetje met pet voor het raam staat. Hier woonde in 1915 slager Korts. G.J. Korts was in 1876 geboren in Deventer en vestigde zich in 1914 met zijn Goorse vrouw W.B. Veehof in Haaksbergen. In 1926 werd hier de winkel van drogisterij Ter Rahé gebouwd. Dit pand verdween tien jaar geleden en hier is nu de schoenenwinkel van Schuurman Schoenen te vinden.
- Het pand uiterst rechts, met de stoep bestaande uit drie treden, is het pand van schoenmaker Ter Rahé (Sko Gait). Het pand is tegenwoordig verhuurd aan Orrsing Schoenmode.

Bronnen:
-Aold Hoksebarge, Bevolkingsregisters en Haaksbergen, vroeger en nu.

Foto afkomstig van de Facebookpagina Oud-Haaksbergen: https://www.facebook.com/groups/171140093245568, geüpload met commentaar door Eric Ooink van de Historische Kring Haaksbergen