Foto van de week 6 - 12 september 2021

ANSICHTEN afl. 145 Haaksbergen-Molenstraat

In de zomer van 1913 kreeg mevrouw B. Wolbert-Hoefsmid uit Zwolle deze mooie kaart, met een afbeelding van de Molenstraat, van vermoedelijk haar broer en schoonzus. Haar familie zat kennelijk niet om een feestje verlegen en zag, gezien de boodschap, uit naar een kraamvisite (kroamschudd’n in Zwolle).
“Waarde B[ep]! Hoe maakt u het nog nog? Van hier het beste hoor! Zeg! Wanneer komt de Ooievaar??? Ik wensch u het beste maar, schrijf nog eens terug. We hebben een vroolijk feest gehad. Jammer dat het weer zoo slecht was, maar effin! Toch wel [ge]amuseert, dat is de hoofdzaak hé? Nu hartelijke Groeten van ons samen aan U samen. Uwe liefh. N & N (Hendrik & Marie) E. Wolbert.”
De foto is vermoedelijk van rond 1905. Het betreft de Molenstraat gezien vanaf de Eibergsestraat (Sondershoek). Van links naar rechts zijn het de volgende panden:
-Molenstraat 26-28 (café Ottink, nu Café Zeezicht);
-Molenstraat 24 (hier zat tot 2017 Action, voorheen de zaak van Ter Avest);
-Molenstraat 22 (nu Mohho Food).
Het pand in het midden, met zonnescherm, is de ‘Coöperatieve Winkelvereeniging Volksbelang’. Rechts hiervan bevindt zich nu winkel van Gerrie Keukens, hoek Molenstraat/dr. Prinsstraat. Aan de rechterkant achter de bomen bevond zich destijds de zogenaamde Schultenspinnerie, eigendom van de Hervormde Diaconie. Dit voormalige bedrijfsgebouw was na het stopzetten van het bedrijf van Schulten in 1859 al verbouwd en geschikt gemaakt voor bewoning. (achter de bomen bevindt zich nu de winkel van Action).
Kennelijk was de familie Wolbert bekend met ‘meester Steffens’ uit Haaksbergen, want op de foto is diens woonhuis, Molenstraat 24, met een kruisje gemarkeerd. Er onder staat geschreven: “dit huis is van meester Steffens”.
Meester Steffens
Wilhelmus Bernardus (Willem Bernard) Steffens (1851-1929) werd geboren in Dalen (Drenthe). Hij kwam in 1876 als hulponderwijzer vanuit Kerkrade naar Haaksbergen en was aanvankelijk inwonend bij de familie Schilderman-Van den Berg. Deze familie woonde aan de Molenstraat, toevallig op bijna dezelfde plek waar Steffens later zijn eigen woning zou hebben. Het betrof het rechterdeel van de voorganger van de woning Molenstraat 24, die op deze kaart zichtbaar is. Anton Schilderman, de grootvader van de gelijknamige architect, was onderwijzer op de Dorpschool en als schoolhoofd de baas van Steffens. In datzelfde jaar 1876 huwde Steffens met de Haaksbergse Antoinetta Aleida Oldenkotte (1833-1895). Aanvankelijk woonde het echtpaar Steffens aan de Zeedijk, waar ze bij de ongehuwde naaister en winkelierster Theodora Oldenkotte inwonend waren. Zij was een zuster van Steffens vrouw.
Vanaf 1893 bewoonde Steffens het nieuw gebouw pand aan de Molenstraat. Een jaar later maakte Steffens promotie en werd hij met ingang van 30 april 1894 schoolhoofd/hoofdonderwijzer van de Brammelerschool. Hij kreeg hiervoor een jaarsalaris van f 750,-. In 1895 werd Steffens weduwnaar. Twee jaar later hertrouwde hij met Geertruida Anna Maria Westerman (1855-1932) uit Lichtenvoorde en werd Steffens een zwager van F.R.C. (Floris) Eijsink van hotel de Moriaan in de Spoorstraat, die met een oudere zus van zijn tweede vrouw was getrouwd. In 1912 ging Steffens als schoolhoofd met pensioen, waarna voor hem een politieke cariére volgde. Rond 1918 werd hij wethouder en deze functie zou hij tot begin jaren ’20 blijven uitoefenen.
Toen Steffens en zijn tweede vrouw het zilveren huwelijksfeest vierden schonken zij ter ere hiervan een gebrandschilderd glas-in-loodraam aan de Pancratiusparochie. Dit raam bevindt zich in de zuidbeuk van de kerk en kent het opschrift: 1897-W.B. Steffens-G.A.M. Westerman-1922. Beide huwelijken van Steffens waren kinderloos gebleven. Hij overleed in 1929 en zijn weduwe in 1932. Na hun overlijden bleek ‘de Kerk van den Heiligen Pancratius’ hun erfgenaam te zijn en werd de Pancratiusparochie eigenaar van de woning aan de Molenstraat.
Rampspoed
De drie panden aan de linkerkant van de Molenstraat zijn in 1893 gebouwd. Hun voorgangers waren een jaar eerder afgebrand. Tot de brand woonden er de volgende families, vlnr:
-nr. 26-28 het gezin Bossewinkel-Waarborg. Gerrit Jan Bossewinkel was wever en pachtte het pand van zijn buurman Oldenkotte, die het pand in 1886 had aangekocht.
-nr. 24 het gezin Oldenkotte-Mulder. Albertus Gerhardus Oldenkotte was hier winkelier en kuiper, maar ook tapper.
-nr. 22 het gezin van de wiel- en houtdraaier, later stoelenmaker, Kerkemeijer;
Op 9 oktober 1892 rond het middaguur ontstond er brand in de Molenstraat ten huize van een zekere Van der Kuil. Volgens de krant was “de kolossale wind” er de oorzaak van dat binnen het uur de huizen bewoond door Bos(se)winkel, Oldenkotte en Kerkemeijer in vlam raakten en tot de grond toe afbrandden. De krant meldde: “Gelukkig dat naast dit laatste huis het woonhuis met hooge muren stond van den heer Van Beest”. Daarna raakten elders nog vier woningen in brand, maar deze konden worden behouden. Het pand met ‘de hooge muren’ was het herenhuis Molenstraat 16-18, waar toen notaris Van Beest woonde. Later was het het huis van dokter Prins. Hier staan nu de panden Molenstraat 16 (Schoen & Sleutelservice Van der Kuil) en 18 (Chinees Indisch Restaurant Peking). In 1893 werden de drie afgebrande woningen weer opgebouwd.
Bewoning na de brand.
In de periode vanaf 1893 werden de panden aan de Molenstraat door de volgende families bewoond:
-nr. 26-28. De familie Oldenkotte-Mulder met drie dochters, die voorheen op nr. 24 woonde. Het oude pand was in 1886 al eigendom geworden van kuiper Oldenkotte, maar de jaren voor de brand was het pand verhuurd. Na de brand had Oldenkotte op nr. 26-28 een nieuw pand met café gebouwd, waar het gezin vervolgens ging wonen. Het café, dat voorheen op nr. 24 was gevestigd, werd hier voortgezet. Dochter Wilhelmina Theodora (1876-1955) Oldenkotte was ‘vergunninghoudster’ en nam het café na het overlijden van haar vader over. Zij stapte als enige van de dochters in het huwelijksbootje. In 1905 huwde zij met de bakker, winkelier en later ook koopman Bernard Ottink (1875-1952). Hun zoon Albert Ottink (1907-1975) zou het café en de winkel later voortzetten.
Nr. 24. Na de brand was de voormalige woning van Oldenkotte eigendom geworden van zijn zuster, die gehuwd was met meester Steffens. Zij bouwden hier de woning, zoals die op de foto afgebeeld staat en namen hierin vervolgens hun intrek. Na de dood van Steffens en zijn tweede vrouw vererfde het huis in 1932 op de Pancratiuskerk. Hier kwam vervolgens de familie Hofste op Bruinink te wonen. H.J. Hofste op Bruinink (1898-1951) was zaakvoerder van de ABTB en kassier van de R.K. Boerenleenbank in Haaksbergen.
nr. 22: het gezin Kerkemeijer-ter Haar, dat een stoelenfabriekje runde. De dochters Mina en Dieka
Kerkemeijer hadden hier later naast hun huis een wolwinkeltje, dat de naam Willie kreeg.
De Coöperatieve Winkelvereeniging Volksbelang
In 1890 bestond in Haaksbergen en Delden een zogenaamde gedwongen winkelnering. Werknemers van een bedrijf werden gedwongen levensmiddelen e.d. te kopen in een winkel van hetzelfde bedrijf. Om een einde te maken aan deze ongewenste toestand werd in 1891 door onder andere 58 fabrieksarbeiders (werknemers van Jordaan) de “Coöperatieve Winkelvereeniging Volksbelang” opgericht. Deze kreeg in maart 1894 vergunning om het voormalige winkelwoonhuis van de familie Schartman, op de huidige hoek Molenstraat/dr. Prinsstraat, te herbouwen tot winkelpand. In de naastgelegen woning woonden vanaf dat moment telkens de winkelchefs. Dit waren achtereenvolgens: Martinus van Tongeren, Herman M.J. Wirtz van Coehoorn, Theodorus Haackman en Hendrik A. Berendsen. In 1921 verhuisde “Volksbelang” de winkel naar de hoek Spoorstraat-Hibbertsstraat. Het oude pand aan de Molenstraat 11-13 werd verkocht aan de gebroeders Herman en Arnold Oosterholt. Het werd de woning voor vader Hendrik Oosterholt en het gezin van smid Arnold, die hier een zaak runde in fornuizen, haarden en kachels. Kort na 1960 werd het pand gesloopt om de verbreding van de Molenstraat mogelijk te maken en ruimte te bieden voor parkeerplaatsen. Rechts van het voormalige pand bevindt zich Molenstraat 15, waar nu Gerrie Keukens is gevestigd.
Bronnen:
-Kadastrale Leggers, - Bevolkingsregisters, -Historie van Haaskbergen deel III, krantenartikel brand 1892 en eigen genealogisch bestand.

Foto afkomstig van de Facebookpagina Oud-Haaksbergen: https://www.facebook.com/groups/171140093245568, geüpload met commentaar door Eric Ooink van de Historische Kring Haaksbergen