Foto van de week 28 juni - 4 juli 2021

ANSICHTEN afl. 135 Haaksbergen, Enschedeseweg

Een fraaie plaat van de Enschedesetraat! Het gaat hier om het weggedeeltje tussen de oude begraafplaats en de Fazantstraat. Deze ansichtkaart, die nooit is verzonden, is omstreeks 1936 uitgegeven door Huis in ’t Veld’s Boekhandel aan de Spoorstraat.

Enschedeseweg/Enschedesestraat
De hoge bomen staan voor de gemeentelijke begraafplaats uit 1829. Het huis links is nu Enschedesestraat 25 van de familie Ter Haar en rechts zien we de woning met nummer 27, waar nog altijd de familie Freeve woont. De Enschedesestraat was in de jaren dertig nog geen volledig verharde weg en werd tot ongeveer 1960 Enschedeseweg genoemd. De nummering begon in 1940 bij de Landbouwhuishoudschool, op de plek van de huidige moskee aan de Blankenburgerstraat. De school was toen geadresseeerd aan de Enschedeweg nr. 1. De woningen op deze foto hadden de nummers 5 en 7. Nummer 3 was in die jaren toegekend aan de gemeentelijke bergplaats, gelegen tussen de hoge bomen bij de begraafplaats en de linker woning. Op de plek van deze bergplaats werd in 1961 de huidige woning Enschedesestraat 23 gebouwd. Opdrachtgever was de familie Van de Ven. De eerste bewoners waren de ouders van huisarts G.R.M. van de Ven, die zijn praktijk bij zijn woning aan de Klaashuisstraat had.
Omstreeks 1960 vond er een hernummering van de woningen aan de toen Enschedesestraat plaats. De nummering begon vanaf dat moment aan de Markt. De synagoge kreeg het adres Enschedesestraat 1. Aan de voormalige Enschedeseweg werden de bestaande huisnummers verhoogd. Deze huisnummering bleef ook na 1982 bestaan toen het eerste deel van de Enschedestraat werd hernoemd in Ruisschenborgh en het deel tussen de Benninkstraat en de begraafplaats een verlengstuk van de Blankenburgerstraat werd. De nummering van de Enschesestraat begint sindsdien aan de onevenkant met 23 en aan de overkant met 12.
De grond waarop nu de woningen Enschedesestraat 23-27 staan was in 1832, bij de invoering van het Kadaster, eigendom van de koopman en winkelier Derk Jordaan. Later was zijn jongste zoon, textielfabrikant Frederik Johan (Frits) Jordaan de eigenaar. Het waren zijn erfgenamen die de grond als bouwpercelen verkochten.

Enschedesestraat 25 Huisintveld
Het linker huis werd in 1931/32 gebouwd in opdracht van gemeenteopzichter en architect Gerhardus Adrianus Franciscus (Gerard) Huisintveld (1898-1954), geboren te Weststellingwerf. Hij was de broer van Letta Huisintveld, van de lokale boek- en kantoorboekhandel (Huis in ’t Veld), uitgever van deze kaart. De grond had Gerard in 1931 gekocht van Gerrit Koenderink, directeur van O & K. Deze had de bouwkavel een jaar eerder aangekocht van de familie Jordaan. Huisintveld ontwierp zijn woning als architect natuurlijk zelf. Bang dat zijn bouwplan werd afgewezen was hij niet, want hij mocht het als gemeentelijk opzichter zelf goedkeuren. In die jaren was het overigens vrij standaard dat je de bouwvergunning binnen enkele dagen na aanvraag kon verwachten. Huisintveld kreeg op 8 oktober 1931 de vergunning van het college B & W.
Gerard was gehuwd met Cornelia J.J. Nuijten en woonde aanvankelijk aan de Spoorstraat, hoek Poststeeg. Hier werd in 1929 de tweeling Piet en Herman geboren. In 1932 verhuisde het gezin naar het nieuwe huis aan de Enschedeweg dat toen in wijk E viel en het adres E 432 had gekregen. In 1935 werd hier dochter Jacqueline geboren. Het is goed mogelijk dat zij het kleine meisje op de foto is dat, schijnbaar nieuwsgierig geworden, naar de straat is gelopen toen er een handelaar met paard en wagen voor de deur parkeerde. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog tot zijn overlijden was Huisintveld lid van Gedeputeerde Staten van Overijssel. Hij was in die functie zeg maar de wethouder van de provincie. In de eigen gemeente Haaksbergen was hij jarenlang raadslid voor de KVP, de partij waarvan hij ook een tijd voorzitter was. Hij had tal van functies in de Haaksbergse samenleving. Zo was hij ook voorzitter van voetbalvereniging HSC’21. In 1954 is hij, te jong, op 55-jarige leeftijd overleden.

Ter Haar
In 1956 verkocht de weduwe Huisintveld de woning aan de dierenarts J.B.A.M. (Jo) ter Haar (1925-2007), die er met zijn vrouw en zoontje Jan in de loop van dat jaar ging wonen. Ter Haar had zich in 1951 als veearts in Haaksbergen gevestigd, waar hij een deel van de praktijk van A. Lekkerkerker had overgenomen. Aanvankelijk woonde hij ‘op kamers’ in hotel Kamp aan de Spoorstraat en later, toen hij inmiddels was gehuwd met T.M. Hermelink, aan de Spanbeddestraat. Aan de Enschedeseweg werden de andere twee zonen van het echtpaar, Huub en Michiel, geboren. Op 28 mei 1958 vroeg Ter Haar een vergunning voor het uitbreiden van zijn woonhuis met een praktijkruimte. Twee dagen later had hij de benodige papieren binnen. Pas jaren later verhuisde hij zijn praktijk naar de Bevertstraat.

Enschedesestraat 27 Geselschap
De woning rechts is in 1928 gebouwd als dokterswoning voor L.J. Geselschap. Deze had de grond van de erfgenamen van Frits Jordaan gekocht en gaf architect Ir. Willem Karel de Wijs (1884-1964), die zijn bureau in Enschede had, opdracht een woonhuis met praktijkruimte te ontwerpen. De Wijs is ook de architect van de O.L.S. Dorp (nu bibliotheek) en Textielschool De Maere in Enschede. De bouwaanvraag voor ‘het landhuis’ van Geselschap werd eind april 1928 ingediend bij de gemeente. Op 11 mei was de bouwvergunning een feit. Aannemer Nijhuis (de Krane), die de bouwopdracht had gekregen, kon zijn werkzaamheden starten. Het huis van de eerste dokter Geselschap kreeg het adres E 430.

Dokter Geselschap I
Lodewijk Johannes (Lo) Geselschap werd in 1885 te Vlissingen geboren. Hij was de zoon van de dominee Joachimus Hermanus Geselschap uit Amsterdam en Antje Jordaan uit Haaksbergen. Zijn moeder was de dochter van notaris Jan Dinant Jordaan en de zuster van Mina Prins-Jordaan. Deze Mina was de vrouw van dokter Warmold Prins, die aanvankelijk enig arts in Haaksbergen was. In 1915 kreeg Prins versterking van zijn neef Lo Geselschap, die hem uiteindelijk ook zou opvolgen. Geselschap was voorheen als arts werkzaam geweest in Utrecht. In 1916 huwde hij met de onderwijzeres Tonia E. de Vries (1886-1965) uit Deventer. Aanvankelijk woonde het stel in een gehuurd pand van de weduwe Eijsink aan de Spoorstraat 39, waar hun twee oudste kinderen (dochters) werden geboren. In 1920 woonde het gezin aan de Markt 22 (nu linkerdeel van het voormalige Hema-pand), dat Geselschap huurde van zijn oom Warmold Prins. Hier werd het gezin in 1922 uitgebreid met een zoon, het jongste en derde kind.
Dokter Lo Geselschap overleed 21 juni 1941 op de leeftijd van 55 jaar en werd begraven op de algemene begraafplaats aan de Enschedesestraat, die feitelijk achter zijn woning lag. Dit zal waarschijnlijk ook hebben meegespeeld bij de beslissing hem hier te ruste te leggen. Als nazaat van notaris Jordaan had hij echter ook het recht om op de Particuliere Begraafplaats aan de Spoorstraat te worden begraven.

Dokter Geselschap II
De huisartsenpraktijk van Geselschap werd op 23 juni dat jaar overgenomen door zijn neef Joachimus Hermannus (Herman) Geselschap (1906-2002). Deze was de zoon van zijn oudste broer, ook een Joachimus H. Geselschap (1873-1926), die huisarts in Enschede was geweest. Neef Herman werd in 1906 in Stad Delden geboren. Hij was aanvankelijk huisarts in Wierden en huwde voor ‘de oorlog’ met J.F. (Jo) Minderhoud (1912-2009) uit Enschede. Met twee zoontjes kwamen zij in de zomer van 1941 naar Haaksbergen. Hier werden aan de Enschedeseweg hun twee jongste zonen geboren. Herman Geselschap is tot zijn pensioen huisarts in Haaksbergen gebleven en bleef ook daarna het dorp trouw. Hij overleed in 2002 op 95-jarige leeftijd. Zijn woning en praktijkruimte zijn overigens altijd eigendom gebleven van de vrouw en later de kinderen van zijn oom, de eerste dokter Geselschap. Deze verkochten het pand in 1969 aan de opvolger van Herman Geselschap, namelijk A.P.P. Freeve. De huisartsenpraktijk van Freeve werd vervolgens in 1999 overgenomen door het artsenduo Klever en Heeres. Dit doktersechtpaar verhuisde de praktijk in 2005 naar Het Doktershuis (toen HOED geheten) aan de Wiedenbroeksingel, naast verpleeghuis Het Wiedenbroek.Afgelopen zomer stopten zij er mee en werd de huisartsenpraktijk alweer overgedragen aan een jongere generatie (Huisartsenpraktijk Luttikhof).

Bronnen:
Bevolkingsregisters; Kadastrale Leggers; Bouwarchief gem. Haaksbergen; eigen genealogisch bestand en diverse krantenartikelen.

Foto afkomstig van de Facebookpagina Oud-Haaksbergen: https://www.facebook.com/groups/171140093245568, geüpload met commentaar door Eric Ooink van de Historische Kring Haaksbergen