Foto van de week 16-22 maart 2020
- lettergrootte lettergrootte verkleinen Lettergrootte verkleinen
Haaksbergen, Markt met Stadhuis ANSICHTEN afl. 83
Haaksbergen, Aug. 1912
Beste Anna,
‘k Heb je uitnoodiging Dinsdag ontvangen. Maar het was me niet mogelijk te komen.
Groeten
Aleida.
Deze boodschap ontving mej. Anna Renschers in Haaksbergen op 31 augustus 1912 van Aleida. Ze zal zich waarschijnlijk al enige tijd afgevraagd hebben waarom Aleida niet was verschenen. Tegenwoordig stuur je elkaar even een berichtje via Messenger of Whatsapp en ben je binnen enkele seconden op de hoogte.
Persoonlijk hoort deze kaart tot mijn top 3 van mooiste ansichtkaarten van Haaksbergen.
We zien hier de noordkant van de Markt waar nu het gemeentehuis staat (Markt 3). Alleen het meest rechter pand, waarvan maar een deel te zien is, is anno 2019 nog aanwezig. Dit is nu restaurant ’t Notarishoes (Markt 7). Tussen 1934 en 1978 is het aanzicht van dit stukje Markt drastisch veranderd. De panden hadden van links naar rechts de huisnummers Markt 3, 4, 5, 6 en 7 (Notarishoes).
Markt 3 In de Denneboom
Helemaal links op de foto bevindt zich nu het steegje genaamd Achterom. Het pand dat er tot 1939 stond was de oude burgemeesterswoning. Al ruim vier eeuwen is er bebouwing aanwezig op deze plek. Vanaf het begin van de 17e eeuw woonde hier de familie Waanders, die er een herberg runde. Dit logement kreeg de naam “in de Denneboom”. Later exploiteerde de familie Waanders er ook een bierbrouwerij. Erfgenamen van de bierbrouwer Waanders verkochten het pand in 1819 aan Christiaan Waanders, de zoon van de eerste burgemeester Willem Waanders. Zijn bezittingen werden echter in 1830 openbaar verkocht. Christiaans woning werd verkocht aan de gemeente Haaksbergen, die het bestemde tot burgemeesterswoning. Achtereenvolgens woonden hier de burgemeesters: Schaepman (1830-1844), Verbeek (1844-1863, Ten Cate (1863-1875),Vincent (1875-1914) en Van Beek (1914-1919). Burgemeester Von Heyden woonde hier alleen zijn eerste jaren tot 1920, toen hij nog ongehuwd was. Daarna werd het pand tot 1930 bewoond door gemeentesecretaris Van Loevezijn. In de periode 1930-1934 was hier de meubelzaak van J.F. Göttgens gevestigd.
Markt 4 gemeentehuis sinds 1830
Het pand op de foto is het gemeentehuis dat in 1881 werd gebouwd. Al sinds de eerste helft van de 17e eeuw stond hier een woning, die werd bewoond door de familie Ten Raa. Ook de Ten Raa’s brouwden hier bier. Nazaat Peter ten Raa verkocht het pand in 1780 aan chirurgijn Willem Waanders. Deze woonde hier bij de Volkstelling van 1795. In dat jaar was hij ook richter van Haaksbergen geworden. Hij werd in 1811 onze eerste burgemeester, de functie die in 1811 nog maire werd genoemd in 1813 schout. Waanders overleed in 1829. In 1830 werd het pand aangekocht door de gemeente Haaksbergen. In de jaren dat Waanders burgemeester was had Haaksbergen geen eigen gemeentehuis. Hiervoor werd tot 1830 een kamer gehuurd in herberg De Zon (nu Markt 8), die eigendom was van Waanders’ broer Derk. Waanders’ oude woning werd in 1830 ingericht tot gemeentehuis. In 1881 werd hier een nieuw gemeentehuis gebouwd met bordes. Kort na de Eerste Wereldoorlog werd het raadhuis te klein. In 1920 kocht de gemeente de villa van de familie Wisselink aan de Oostenstraat (waar later het postkantoor stond). Deze villa werd verbouwd tot gemeentehuis en burgemeesterswoning. In 1921 verhuisde de gemeentelijke organisatie van de Markt naar dit ‘nieuwe’ pand. Het oude gemeentehuis aan de Markt werd na 1921 als woonruimte verhuurd en uiteindelijk in mei 1934 gesloopt.
In 1940 werd op de plaatsen van de oude burgemeesterswoning en het oude gemeentehuis het huidige oude gemeentehuis gebouwd. Dit gebouw werd in maart 1941 geopend. Het was gebouwd door aannemersbedrijf H. ter Braak naar een ontwerp van vader en zoon Cuypers (zoon en kleinzoon van Pierre Cuypers).
Markt 5
Voor 1675 was hier bebouwing ontstaan, gesticht door de familie Ten Raa, van het naastliggende pand. Het huis werd gesplitst, waarbij een deel eigendom werd van de familie Michorius. Beide delen kwamen in 1787 en 1799 in handen van de familie Jordaan. De Jordaans verhuurden het pand gedurende meer dan 100 jaar, waarvan in de tweede helfte van de 19e eeuw ook regelmatig aan familieleden die in woningnood zaten. In 1860 woonde hier fabrikant F.J. (Frits) Jordaan, die later het huidige Notarishoes zou laten bouwen. In 1880 was het de woning van Jan Herman (Herman) Wisselink, een neef van de Jordaans, die fabrikant en lid was van de fa. D. Jordaan & Zonen. Daarna woonde er het gezin van J.G. (Jan) Jordaan, die de villa Markt 8 liet bouwen en daar eind 1888 ging wonen. Vanaf 1891 woonde er de familie Stokkers-Breukers (hij was dienstknecht) en in 1893 Hermanus Kleinpaste, tuinman en knecht van Willem Hendrik Jordaan. Vanaf 1903 werd hier een filiaal van de Enschedese boekhandel Van den Broek & Adolfs gevestigd en werd het de woning van Hendrik Solder, die filiaalhouder was. Solder werd in 1909 opgevolgd door H.A. Berentsen. Tot 1953 was Berentsen filiaalhouder van Van den Broek & Adolfs, die ook de uitgever was van deze ansichtkaart. Ondertussen was in maart 1925 eigenaar Derk B.H. Jordaan overleden. Het pand werd hierna verkocht aan de uitgever Helmich van den Broek uit Enschede. Tot in 1942 was ook de huisarts (dokter) Scaf medebewoner van dit pand. Hij vestigde zich hierna in het pand Markt 2. Na 1953 werd het pand gebruikt door Meubelinrichting Veldhuis en omstreeks 1960 nog door Schoenhandel Scholten, die op moment een nieuw pand aan de Molenstraat liet bouwen. Markt 5 werd kort na 1960 gesloopt.
Markt 6 genaamd Het Witte Paard
Al voor 1600 was hier bewoning aanwezig. Lang woonde hier de familie Michorius, die hier een brouwerij, genaamd Het Witte Paard, exploiteerden. In 1762 huwde Mechteld Maria Michorius met Egbert van Nesz, die het pand in 1772 verkocht aan Jan Jordaan. Jordaan vestigde hier een linnenhandel, die hij later uitbreidde met een katoenspinnerij in een schuur achter zijn huis. Hiermee werd de grondslag gelegd voor de latere textielfabriek D. Jordaan & Zonen. Jordaans jongste zoon Derk Jordaan (1781-1876), de oprichter van de textielfabriek, werd in 1819, na het overlijden van zijn ongehuwde broer Albertus, opvolger in het Witte Paard. Hij huwde in 1814 met Berendina Wessels en kreeg met haar twaalf kinderen. Drie zonen werden later firmant bij Jordaan & Zonen: Hendrik, Willem Hendrik en Frederik Johan. Willem Hendrik (Willem) Jordaan (1828-1902) bleef in het pand wonen. Hij bleef ongehuwd en liet bij zijn overleden zijn buitenplaats Het Scholtenhagen na aan de Haaksbergse bevolking. In de periode tot 1905 werd het huis verhuurd aan het schoolhoofd Verkaart. In de periode 1905-1909 woonde hier het gezin Wisselink-Van Dam. Willem Wisselink was zijn overleden vader Herman Wisselink in 1906 als fabrikant en lid van de fa. D. Jordaan & Zonen opgevolgd. Hij was de bouwheer van villa De Blanckenborgh. Vanaf 1909 was het huis de residentie van fabrikant Heiman Frankenhuis.
Na het vertrek van Frankenhuis eind 1911wordt de woning geschikt gemaakt voor het echtpaar Jordaan-Stroink. J.G.H. (Gerhard) Jordaan was tot zijn overlijden in 1951 directeur van de N.V. D. Jordaan & Zonen’s Textielfabrieken. Het gezin Jordaan vertrok in 1922 naar ‘De Bleeck’. De drie oudste kinderen: Dick, Herman en Han, waren nog geboren in Het Witte Paard.
In 1925 wordt het pand verkocht aan Helmich van den Broek, de uitgever in Enschede. Deze verkoopt het pand in 1946 aan G.A.B. Leferink alias Poeten Tonie. Hij en zijn vrouw Trui Bouwman woonden aanvankelijk aan de Blankenburg (Boerenmaat) en kwamen hier in 1948 wonen. Leferink verhuurde de straatzijde van het pand eerst aan ‘Het Wonder van Haaksbergen’. In 1950 vestigde hij hier zelf zijn makelaarskantoor en architectenbureau. Zijn vrouw runde hier een levensmiddelenbedrijf. In 1968 verhuisden de Leferinks naar Lansinkstraat 1. Daarna werd het monumentale pand aangekocht door de gemeente Haaksbergen en gesloopt. Op de plaats van Markt 5 en 6 werden in eerste instantie parkeerplaatsen aangelegd. Later stond naast het oude gemeentehuis een blokhut, met daarin de VVV. In 1978 werd hier een nieuw gemeentehuis gebouwd, met aan de Markt-zijde de nu nog aanwezige raadszaal.
Markt 7 ’t Notarishoes
Het pand dat we nu als ’t Notarishoes kennen is in de periode 1885-1886 gebouwd onder architectuur van Jacobus Moll uit Hengelo. Opdrachtgever was fabrikant Frederik Johan (Frits) Jordaan (1835-1907). Deze woonde hier met zijn vrouw en zes kinderen. Zijn enige zoon Derk (Dirk) Jordaan (1886-1970) was aanvankelijk boom-en vruchtenkweker en later bankier. Hij was oprichter van de Bank Jordaan N.V.. Hij huwde in 1914 met Engelbertha (Bertha) Elderink en bewoonde het pand vanaf 1919. In 1933 vertrok het echtpaar Jordaan naar Enschede. Het pand werd daarna achtereenvolgens verkocht en bewoond door de notarissen Berendsen en Derkman (2 generaties), die hier ook kantoor hielden, vandaar de huidige naam van het restaurant.
Helemaal rechts is nog een glimp op te vangen van het voormalige sigarenfabriekje van Dievelaar.
Bronnen:
Aold Hoksebarge
Kadastrale Leggers
Bevolkingsregister
eigen genealogisch bestand
krantenartikelen
Haaksbergen, Aug. 1912
Beste Anna,
‘k Heb je uitnoodiging Dinsdag ontvangen. Maar het was me niet mogelijk te komen.
Groeten
Aleida.
Deze boodschap ontving mej. Anna Renschers in Haaksbergen op 31 augustus 1912 van Aleida. Ze zal zich waarschijnlijk al enige tijd afgevraagd hebben waarom Aleida niet was verschenen. Tegenwoordig stuur je elkaar even een berichtje via Messenger of Whatsapp en ben je binnen enkele seconden op de hoogte.
Persoonlijk hoort deze kaart tot mijn top 3 van mooiste ansichtkaarten van Haaksbergen.
We zien hier de noordkant van de Markt waar nu het gemeentehuis staat (Markt 3). Alleen het meest rechter pand, waarvan maar een deel te zien is, is anno 2019 nog aanwezig. Dit is nu restaurant ’t Notarishoes (Markt 7). Tussen 1934 en 1978 is het aanzicht van dit stukje Markt drastisch veranderd. De panden hadden van links naar rechts de huisnummers Markt 3, 4, 5, 6 en 7 (Notarishoes).
Markt 3 In de Denneboom
Helemaal links op de foto bevindt zich nu het steegje genaamd Achterom. Het pand dat er tot 1939 stond was de oude burgemeesterswoning. Al ruim vier eeuwen is er bebouwing aanwezig op deze plek. Vanaf het begin van de 17e eeuw woonde hier de familie Waanders, die er een herberg runde. Dit logement kreeg de naam “in de Denneboom”. Later exploiteerde de familie Waanders er ook een bierbrouwerij. Erfgenamen van de bierbrouwer Waanders verkochten het pand in 1819 aan Christiaan Waanders, de zoon van de eerste burgemeester Willem Waanders. Zijn bezittingen werden echter in 1830 openbaar verkocht. Christiaans woning werd verkocht aan de gemeente Haaksbergen, die het bestemde tot burgemeesterswoning. Achtereenvolgens woonden hier de burgemeesters: Schaepman (1830-1844), Verbeek (1844-1863, Ten Cate (1863-1875),Vincent (1875-1914) en Van Beek (1914-1919). Burgemeester Von Heyden woonde hier alleen zijn eerste jaren tot 1920, toen hij nog ongehuwd was. Daarna werd het pand tot 1930 bewoond door gemeentesecretaris Van Loevezijn. In de periode 1930-1934 was hier de meubelzaak van J.F. Göttgens gevestigd.
Markt 4 gemeentehuis sinds 1830
Het pand op de foto is het gemeentehuis dat in 1881 werd gebouwd. Al sinds de eerste helft van de 17e eeuw stond hier een woning, die werd bewoond door de familie Ten Raa. Ook de Ten Raa’s brouwden hier bier. Nazaat Peter ten Raa verkocht het pand in 1780 aan chirurgijn Willem Waanders. Deze woonde hier bij de Volkstelling van 1795. In dat jaar was hij ook richter van Haaksbergen geworden. Hij werd in 1811 onze eerste burgemeester, de functie die in 1811 nog maire werd genoemd in 1813 schout. Waanders overleed in 1829. In 1830 werd het pand aangekocht door de gemeente Haaksbergen. In de jaren dat Waanders burgemeester was had Haaksbergen geen eigen gemeentehuis. Hiervoor werd tot 1830 een kamer gehuurd in herberg De Zon (nu Markt 8), die eigendom was van Waanders’ broer Derk. Waanders’ oude woning werd in 1830 ingericht tot gemeentehuis. In 1881 werd hier een nieuw gemeentehuis gebouwd met bordes. Kort na de Eerste Wereldoorlog werd het raadhuis te klein. In 1920 kocht de gemeente de villa van de familie Wisselink aan de Oostenstraat (waar later het postkantoor stond). Deze villa werd verbouwd tot gemeentehuis en burgemeesterswoning. In 1921 verhuisde de gemeentelijke organisatie van de Markt naar dit ‘nieuwe’ pand. Het oude gemeentehuis aan de Markt werd na 1921 als woonruimte verhuurd en uiteindelijk in mei 1934 gesloopt.
In 1940 werd op de plaatsen van de oude burgemeesterswoning en het oude gemeentehuis het huidige oude gemeentehuis gebouwd. Dit gebouw werd in maart 1941 geopend. Het was gebouwd door aannemersbedrijf H. ter Braak naar een ontwerp van vader en zoon Cuypers (zoon en kleinzoon van Pierre Cuypers).
Markt 5
Voor 1675 was hier bebouwing ontstaan, gesticht door de familie Ten Raa, van het naastliggende pand. Het huis werd gesplitst, waarbij een deel eigendom werd van de familie Michorius. Beide delen kwamen in 1787 en 1799 in handen van de familie Jordaan. De Jordaans verhuurden het pand gedurende meer dan 100 jaar, waarvan in de tweede helfte van de 19e eeuw ook regelmatig aan familieleden die in woningnood zaten. In 1860 woonde hier fabrikant F.J. (Frits) Jordaan, die later het huidige Notarishoes zou laten bouwen. In 1880 was het de woning van Jan Herman (Herman) Wisselink, een neef van de Jordaans, die fabrikant en lid was van de fa. D. Jordaan & Zonen. Daarna woonde er het gezin van J.G. (Jan) Jordaan, die de villa Markt 8 liet bouwen en daar eind 1888 ging wonen. Vanaf 1891 woonde er de familie Stokkers-Breukers (hij was dienstknecht) en in 1893 Hermanus Kleinpaste, tuinman en knecht van Willem Hendrik Jordaan. Vanaf 1903 werd hier een filiaal van de Enschedese boekhandel Van den Broek & Adolfs gevestigd en werd het de woning van Hendrik Solder, die filiaalhouder was. Solder werd in 1909 opgevolgd door H.A. Berentsen. Tot 1953 was Berentsen filiaalhouder van Van den Broek & Adolfs, die ook de uitgever was van deze ansichtkaart. Ondertussen was in maart 1925 eigenaar Derk B.H. Jordaan overleden. Het pand werd hierna verkocht aan de uitgever Helmich van den Broek uit Enschede. Tot in 1942 was ook de huisarts (dokter) Scaf medebewoner van dit pand. Hij vestigde zich hierna in het pand Markt 2. Na 1953 werd het pand gebruikt door Meubelinrichting Veldhuis en omstreeks 1960 nog door Schoenhandel Scholten, die op moment een nieuw pand aan de Molenstraat liet bouwen. Markt 5 werd kort na 1960 gesloopt.
Markt 6 genaamd Het Witte Paard
Al voor 1600 was hier bewoning aanwezig. Lang woonde hier de familie Michorius, die hier een brouwerij, genaamd Het Witte Paard, exploiteerden. In 1762 huwde Mechteld Maria Michorius met Egbert van Nesz, die het pand in 1772 verkocht aan Jan Jordaan. Jordaan vestigde hier een linnenhandel, die hij later uitbreidde met een katoenspinnerij in een schuur achter zijn huis. Hiermee werd de grondslag gelegd voor de latere textielfabriek D. Jordaan & Zonen. Jordaans jongste zoon Derk Jordaan (1781-1876), de oprichter van de textielfabriek, werd in 1819, na het overlijden van zijn ongehuwde broer Albertus, opvolger in het Witte Paard. Hij huwde in 1814 met Berendina Wessels en kreeg met haar twaalf kinderen. Drie zonen werden later firmant bij Jordaan & Zonen: Hendrik, Willem Hendrik en Frederik Johan. Willem Hendrik (Willem) Jordaan (1828-1902) bleef in het pand wonen. Hij bleef ongehuwd en liet bij zijn overleden zijn buitenplaats Het Scholtenhagen na aan de Haaksbergse bevolking. In de periode tot 1905 werd het huis verhuurd aan het schoolhoofd Verkaart. In de periode 1905-1909 woonde hier het gezin Wisselink-Van Dam. Willem Wisselink was zijn overleden vader Herman Wisselink in 1906 als fabrikant en lid van de fa. D. Jordaan & Zonen opgevolgd. Hij was de bouwheer van villa De Blanckenborgh. Vanaf 1909 was het huis de residentie van fabrikant Heiman Frankenhuis.
Na het vertrek van Frankenhuis eind 1911wordt de woning geschikt gemaakt voor het echtpaar Jordaan-Stroink. J.G.H. (Gerhard) Jordaan was tot zijn overlijden in 1951 directeur van de N.V. D. Jordaan & Zonen’s Textielfabrieken. Het gezin Jordaan vertrok in 1922 naar ‘De Bleeck’. De drie oudste kinderen: Dick, Herman en Han, waren nog geboren in Het Witte Paard.
In 1925 wordt het pand verkocht aan Helmich van den Broek, de uitgever in Enschede. Deze verkoopt het pand in 1946 aan G.A.B. Leferink alias Poeten Tonie. Hij en zijn vrouw Trui Bouwman woonden aanvankelijk aan de Blankenburg (Boerenmaat) en kwamen hier in 1948 wonen. Leferink verhuurde de straatzijde van het pand eerst aan ‘Het Wonder van Haaksbergen’. In 1950 vestigde hij hier zelf zijn makelaarskantoor en architectenbureau. Zijn vrouw runde hier een levensmiddelenbedrijf. In 1968 verhuisden de Leferinks naar Lansinkstraat 1. Daarna werd het monumentale pand aangekocht door de gemeente Haaksbergen en gesloopt. Op de plaats van Markt 5 en 6 werden in eerste instantie parkeerplaatsen aangelegd. Later stond naast het oude gemeentehuis een blokhut, met daarin de VVV. In 1978 werd hier een nieuw gemeentehuis gebouwd, met aan de Markt-zijde de nu nog aanwezige raadszaal.
Markt 7 ’t Notarishoes
Het pand dat we nu als ’t Notarishoes kennen is in de periode 1885-1886 gebouwd onder architectuur van Jacobus Moll uit Hengelo. Opdrachtgever was fabrikant Frederik Johan (Frits) Jordaan (1835-1907). Deze woonde hier met zijn vrouw en zes kinderen. Zijn enige zoon Derk (Dirk) Jordaan (1886-1970) was aanvankelijk boom-en vruchtenkweker en later bankier. Hij was oprichter van de Bank Jordaan N.V.. Hij huwde in 1914 met Engelbertha (Bertha) Elderink en bewoonde het pand vanaf 1919. In 1933 vertrok het echtpaar Jordaan naar Enschede. Het pand werd daarna achtereenvolgens verkocht en bewoond door de notarissen Berendsen en Derkman (2 generaties), die hier ook kantoor hielden, vandaar de huidige naam van het restaurant.
Helemaal rechts is nog een glimp op te vangen van het voormalige sigarenfabriekje van Dievelaar.
Bronnen:
Aold Hoksebarge
Kadastrale Leggers
Bevolkingsregister
eigen genealogisch bestand
krantenartikelen
Foto afkomstig van de Facebookpagina Oud-Haaksbergen: https://www.facebook.com/groups/171140093245568, geüpload met commentaar door Eric Ooink van de Historische Kring Haaksbergen
Laatst aangepast opzondag, 12 March 2023 18:57